Ο φόβος στα παιδιά

Τι είναι ο φόβος;

Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό και υγιές συναίσθημα που μας προειδοποιεί και μας προστατεύει από κάτι άγνωστο και απειλητικό.

Τι φοβούνται συνήθως τα παιδιά; Ποιοι φόβοι είναι φυσιολογικοί και ποιοί όχι;

Κατά την παιδική ηλικία αρκετοί φόβοι εμφανίζονται κατά περιόδους ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το παιδί. Οι δυνατοί θόρυβοι, το σκοτάδι, το υπόγειο, τα άγρια ζώα, οι ξένοι άνθρωποι, το να κοιμηθούν μόνα, το να πάνε στο σχολείο είναι συνήθη αντικείμενα του φόβου των παιδιών.

Όταν ο φόβος του παιδιού αρχίζει να γίνεται υπερβολικός σε ένταση και συχνότητα, όταν το παιδί νιώθει έντονο άγχος και παρουσιάζει συμπτώματα που καθιστούν το ίδιο δυσλειτουργικό και δυσκολεύουν τη ζωή της οικογένειας, τότε οι γονείς χρειάζεται να ανησυχήσουν.

Που οφείλονται οι φόβοι των παιδιών;

Ο φόβος είναι μεταδοτικός. Μεγάλο μέρος των φόβων που νιώθουν τα παιδιά σχετίζεται με αγωνίες και άγχη των γονέων.

Η υπερπροστατευτική στάση των γονέων μπορεί να περάσει στο παιδί το μήνυμα πώς είναι απροστάτευτο και κινδυνεύει από κάτι, καλλιεργώντας έτσι το φόβο.

Συχνά οι γονείς στην προσπάθειά τους να πειθαρχήσουν τα παιδιά τα απειλούν χρησιμοποιώντας το φόβητρο κάποιας κακιάς φιγούρας (π.χ. θα σε πάρει ο αστυνόμος, ο μπαμπούλας κλπ.), καλλιεργώντας το φόβο και το αίσθημα ανασφάλειας του παιδιού.

Όταν υπάρχει συγκρουσιακό κλίμα στην οικογένεια, το παιδί νιώθει ανασφαλές. Επιπλέον, όταν τα όρια που μπαίνουν είναι ασταθή και μη ξεκάθαρα ή όταν οι ρόλοι στην οικογένεια δεν είναι ξεκάθαροι (π.χ. το παιδί αναλαμβάνει ρόλο συντρόφου) τότε καλλιεργείται σύγχυση και ανασφάλεια. Σε κάθε περίπτωση που το παιδί νιώθει απροστάτευτο, μπορεί να αναπτυχθεί το αίσθημα του φόβου.

Ο καταπιεσμένος θυμός, μπορεί να αποτελέσει αιτία ανάπτυξης μιας φοβίας που αφορά πράγματα φαινομενικά άσχετα π.χ. το σκυλί, τα έντομα, τη βροχή, τους αγνώστους κλπ.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους;

Το πιο σημαντικό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να ΑΚΟΥΣΟΥΝ προσεκτικά το παιδί τους, χωρίς να υποτιμούν αυτό που νιώθει. Να του δείξουν ξεκάθαρα πως το κατανοούν και θα το στηρίξουν.

Να το βοηθήσουν να προσδιορίσει τι είναι αυτό ακριβώς που φοβάται και με καθησυχαστικό τόνο να το καθοδηγήσουν προκειμένου να βρει το ίδιο τον τρόπο που θα δαμάσει το φόβο του.

Είναι σημαντικό ο γονιός να δώσει χρόνο στο παιδί και να μην το πιέσει να ξεπεράσει το φόβο του για χάρη του. Το παιδί χρειάζεται να έχει προσωπική επιθυμία, διαφορετικά ο φόβος μπορεί να μεγαλώσει ή απλώς να μετατεθεί.

Μιλήστε στο παιδί για τους δικούς σας φόβους και βοηθείστε το να διαχωρίσει το δικό του συναίσθημα από το δικό σας. Ενισχύστε το παιδί να χρησιμοποιήσει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του για να παλέψει το φόβο μέσα από το παιχνίδι, το χιούμορ, τα παραμύθια.

Πώς μπορεί να βοηθήσει ο ψυχολόγος;

Στην περίπτωση που το παιδί δείχνει να ταλαιπωρείται ψυχικά από το φόβο του και αναπτύσσει ανησυχητικά συμπτώματα μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Ο ψυχολόγος θα διερευνήσει σε κλίμα αποδοχής και εμπιστοσύνης το πρόβλημα και θα βοηθήσει το παιδί και τους γονείς να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες.