Τα ψυχολογικά προβλήματα επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή μας
Μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σήμερα αντιμετωπίζουν ήπια ή σοβαρότερα ψυχολογικά προβλήματα. Κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, άγχος, φοβίες, κοινωνική απομόνωση, προβλήματα στις σχέσεις και την επικονωνία, είναι κάποια από τα συνηθέστερα προβλήματα. Η μείζονα κατάθλιψη αποτελεί πλέον μια από τις κυρίαρχες διαταραχές στις ανεπτυγμένες χώρες.
Οι ψυχολογικές δυσκολίες όσο πιο έντονες είναι, επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ατόμου, αφού οδηγούν σε μειωμένη λειτουργικότητα σε πολλούς τομείς της ζωής του. Οι σχέσεις, φιλικές και ερωτικές, επηρεάζονται αρνητικά, το ίδιο η επιθυμία για εργασία και η αποδοτικότητα, ενώ το άτομο περιορίζει τις δραστηριότητές και τα πράγματα που του προκαλούν ευχαρίστηση. Η ζωή των κοντινών και αγαπημένων προσώπων επηρεάζεται σημαντικά τόσο σε συναισθηματικό επίπεδο όσο και πρακτικά, ειδικά σε περιπτώσεις που το άτομο δεν είναι πλέον αυτόνομο.
Ο ψυχικός αλλά και ο σωματικός πόνος που βιώνει το άτομο, επιβαρύνουν και τη σωματική του υγεία, την ποιότητα της ζωής του και τελικά το προσδόκιμο ζωής του. Συχνές άσκοπες εξετάσεις και επισκέψεις στο γιατρό για επουσιώδη θέματα υγείας ή προβλήματα που απορρέουν από την ταλαιπωρημένη ψυχική υγεία του ατόμου, επιβαρύνουν οικονομικά το άτομο και το σύστημα υγείας.
Συχνά δεν αναζητούμε κατάλληλη βοήθεια
Μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχικές δυσκολίες δεν αναζητούν βοήθεια αφήνοντας το πρόβλημα να διογκώνεται. Η ντροπή, ο φόβος, η άρνηση του προβλήματος αποτρέπουν το άτομο από το να ζητήσει εξειδικευμένη βοήθεια, ακόμα κι όταν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας παρέχονται δωρεάν ή με μικρό κόστος. Σύμφωνα με έρευνες, ένα στα πέντε άτομα μπορεί να βιώσουν κάποια ψυχική διαταραχή μέσα σε ένα χρόνο, άλλα μόνο οι μισοί θα αναζητήσουν βοήθεια που θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματά τους.
Συχνά καθυστερούμε πολύ να ζητήσουμε βοήθεια
Ο χρόνος ανάμεσα στα πρώτα συμπτώματα και τη στιγμή που το άτομο θα αναζητήσει βοήθεια, καθώς και οι καθυστερήσεις που σημειώνονται, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η ζωή του ατόμου. Έχει φανεί ότι μεσολαβεί μεγάλο διάστημα ανάμεσα στην στιγμή που το άτομο θα συνειδητοποιήσει ότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, τη στιγμή που θα αποφασίσει ότι χρειάζεται εξειδικευμένη βοήθεια και τη στιγμή που θα αποφασίσει να αναζητήσει την κατάλληλη φροντίδα. Οι καθυστερήσεις, λοιπόν, αναφέρονται στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην αναγνώριση του προβλήματος και τελικά την αναζήτηση σχετικής ειδικής βοήθειας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και σε περιπτώσεις σοβαρών ψυχικών διαταραχών (π.χ. αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές της διάθεσης) η πλειοψηφία ανέβαλε για πολύ καιρό την αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας, ενώ οι καθυστερήσεις έφταναν και τα 8 χρόνια.
Η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι αναγκαία
Η έγκαιρη αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας και η κατάλληλη αντιμετώπιση του εκάστοτε προβλήματος μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια και να οδηγήσει σε ευκολότερη και γρηγορότερη επίλυση. Ακόμα και σε σοβαρές διαταραχές (όπως στις συναισθηματικές διαταραχές, ακόμα και την ψύχωση), η πρόληψη ή ο εντοπισμός των αρχικών συμπτωμάτων και η έγκαιρη παρέμβαση, μπορούν να προλάβουν την πλήρη ανάπτυξη μιας νόσου, να μειώσουν τις υποτροπές και γενικά να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της ψυχικής δυσκολίας.
Σε περιπτώσεις που αφορούν σε δυσκολίες στις σχέσεις, την επικοινωνία ή την εργασία, αίσθημα ανεπάρκειας και χαμηλή αυτοπεποίθηση κλπ. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί επίσης να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη. Το άτομο εντοπίζει τους δυσλειτουργικούς τρόπους με τους οποίους σχετίζεται και αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και βοηθιέται να τους αντικαταστήσει με λειτουργικότερους. Ταυτόχρονα ενδυναμώνεται ψυχικά, προκειμένου να διεκδικήσει την κάλυψη των αναγκών του και των επιθυμιών του, χωρίς να χάνει περισσότερο χρόνο και αποφεύγοντας περαιτέρω ψυχική ταλαιπωρία.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ζαρταρούλη Α. & Μαδιάνος Μ. (2010). Η σημασία της έγκαιρης αναγνώρισης ψυχιατρικών περιπτώσεων και της θεραπευτικής παρέμβασης. Εγκέφαλος, 47(3):131-143
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc) – Ψυχοθεραπεύτρια